TENS staat voor Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation. De stimulatie wordt vanaf het TENS apparaat op de huid toegediend door middel van plakkerige elektroden. Vandaar dat de tem transcutaan erin voorkomt, welke ‘door de huid heen toegediend’ betekent. TENS apparaten worden gebruikt om elektrische signalen door de huid heen te sturen naar onderliggende zenuwen. Wanneer de intensiteit van de elektrostimulatie hoog genoeg is kunnen deze zenuwen het signaal doorsturen. Dit kan twee kanten opgaan: naar de hersenen en naar de verbonden spieren. Signalen naar de hersenen zijn sensitief, dat betekent dat ze informatie geven over gevoel. Bij een hogere intensiteit kunnen de signalen sterk genoeg zijn om via de zenuwen een spier aan te spannen. Wanneer we spreken van TENS hebben we het meestal echter over het therapeutische effect van elektrostimulatie om pijn te onderdrukken. Dit is dus gericht op de signalen over gevoel, niet over beweging. Elektrostimulatoren die gericht zijn op spieraansturing worden afgekort met EMS: Electrical Muscle Stimulators.
Een TENS apparaat kan met de toegediende elektriciteit pijnsignalen blokkeren en zorgen voor een grotere hoeveelheid Endorfine. Endorfine is een beroemde en geprezen lichaamsstof dankzij haar functies, waaronder het geven van een gelukkig gevoel en het onderdrukken van pijn.
Dus… wat is een TENS apparaat?
Goed dat je het nog eens vraagt. Ik probeerde het uit te leggen, maar misschien slaagt deze video er beter in om je duidelijk te maken wat een TENS apparaat is en doet. Een foto zegt natuurlijk meer dan duizend woorden, en een video is eigenlijk gewoon heel wat foto’s achter elkaar met wat geluid erbij.
Transcutane elektrische zenuwstimulatie voor pijnonderdrukking.
In deze video is PNS het peripheral nervous system, oftewel het perifere zenuwstelsel. Het perifere zenuwstelsel omvat alle zenuwen in het lichaam die zich buiten het ruggenmerg of brein bevinden. Het CNS staat voor central nervous sytem, het centrale zenuwstelsel. Het centrale zenuwstelsel omvat de hersenen en het ruggenmerg.
Indien je meer te weten wilt komen over de theorie achter deze manier van pijnonderdrukking, kun je eens googelen naar de gate control theory. Dit is een theorie over pijnbestrijding.
Werkt een TENS apparaat?
Nu je weet wat een TENS apparaat is wil je misschien ook weleens weten of het voor jou werkt. TENS kan de pijn verminderen, maar zal de oorzaak van je pijn niet wegnemen. Dat is de eerste kanttekening. Ten tweede zijn er veel verschillende soorten pijn. Een pijnspecialist kan vaststellen of een TENS apparaat een optie voor je is. Ten derde: het bewijs voor de effecten van elektrostimulatie tegen pijn is beperkt, ook al wordt het over de gehele wereld toegepast. Een belangrijke oorzaak hiervoor is dat het moeilijk is om hier een ‘placebo-vrij’ onderzoek naar uit te voeren. Hiermee bedoel ik dat het moeilijk is om verschillende groepen te vormen die niet weten of ze de elektrische pulsen wel of niet krijgen. Je kunt de elektrische pulsen namelijk voelen. Er zijn dus optimisten en pessimisten over deze behandeling, zoals eigenlijk geldt voor vrijwel ieder onderwerp.
Pijnspecialisten over de gehele wereld schrijven TENS-therapie voor. Afhankelijk van je situatie en verzekering kan het TENS apparaat op deze manier ook (gedeeltelijk) vergoed worden. Een specialist kan je ook uitleggen waar, hoe vaak en met welke instellingen je TENS in jouw situatie dient toe te passen.
Is TENS gevaarlijk?
Het is van TENS bekend dat het veilig is. Er bestaan echter wel wat contra-indicaties voor het gebruik van elektrostimulatie. Je kunt de lijst van contra-indicaties voor het toedienen van elektrostimulatie (inclusief TENS) hier vinden. Indien je niet zeker weet of je in staat bent om veilig elektrostimulatie toe te passen raad ik je aan om eerst een expert te raadplegen.
Hoe gebruik je een TENS-apparaat?
Er zijn drie factoren die de intensiteit van elektrostimulatie bepalen. Deze factoren heten de Amplitude, de frequentie en de pulsbreedte. Deze factoren en het veilig toepassen van elektrostimulatie worden hier specifieker beschreven. TENS-apparaten hebben doorgaans voorgeprogrammeerde programma’s, bijvoorbeeld voor ‘massage’, ‘spieropbouw’, of ‘pijnbestrijding’. Binnen deze programma’s is het vaak niet mogelijk om veel instellingen aan te passen, maar wel om de totale intensiteit te veranderen. TENS wordt voor pijnbestrijding meestal toegepast met een hoge frequentie (meer dan 50 bursts per seconde) en een lage intensiteit. Op deze manier is de stimulatie niet sterk genoeg om tot spierbewegingen te leiden, maar kan het er wel voor zorgen dat de zenuwen het gevoel van de pulsen doorkrijgen. Pijn-behandelende TENS kan soms ook worden toegepast op een intensiteit waarop spieren zullen bewegen, maar dan weer gecombineerd met een lage frequentie. Dit zal niet leiden tot functionele bewegingen, maar wel tot korte herhalende spieraanspanningen.
Verdere mogelijkheden van Elektrostimulatie
Bekijk de verdere mogelijkheden van elektrostimulatie indien je hierin bent geïnteresseerd. Er bestaan namelijk veel meer mogelijkheden met elektrostimulatie. Zoals je je misschien wel kunt voorstellen, zijn de trainingsmogelijkheden met al deze verschillende spierbewegingen eindeloos. Elektrostimulatie kan voordelige effecten bieden na een dwarslaesie, beroerte, cerebrale parese en vele andere aandoeningen.
Elektrostimulatie kan ook worden gecombineerd met Elektromyografie (signalen uit spieren en zenuwen) of met de hersenen om zo een Brain-machine interface te vormen. Deze technieken kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om functionele bewegingen opnieuw mogelijk te maken na een verlamming. Met betrekking tot dwarslaesies is het daarnaast ook mogelijk om stimulatie van het ruggenmerg toe te passen. Ook deze techniek is gericht op het herwinnen van functie.
Pijn
Ik hoop dat je nu een idee hebt van wat een TENS apparaat is. Dit is uiteraard niet de enige behandeling voor pijn. Wanneer het mogelijk is, is het aanpakken van de onderliggende oorzaak effectiever. Wanneer dit niet kan, zou TENS een manier kunnen bieden om je van (een gedeelte van) je pijn te verlossen. Houd in gedachte dat een TENS apparaat slechts één van de manieren is om pijn te bestrijden. Pijnsignalen kunnen worden onderbroken door elektrische signalen, maar bijvoorbeeld ook door endorfine en afleidingen. Zorg ervoor dat je alle middelen voor pijnbestrijding bekijkt en experts hierover raadpleegt (indien pijn een serieus probleem voor je is).
Voel je vrij om te reageren als je nog vragen of opmerkingen hebt.